Diwali price oil महाराष्ट्रातील गृहिणींसाठी आनंदाची बातमी आहे. गेल्या काही वर्षांपासून सतत वाढत असलेल्या खाद्यतेलाच्या किमती आता कमी होण्याच्या मार्गावर आहेत. या वर्षी 2024 मध्ये खाद्यतेलाच्या किमतींमध्ये लक्षणीय घट होण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. ही बातमी विशेषतः मध्यमवर्गीय कुटुंबांसाठी दिलासादायक ठरणार आहे, ज्यांच्या दैनंदिन खर्चात खाद्यतेल हा एक महत्त्वाचा घटक आहे.
महाराष्ट्र खाद्य तेल व्यापारी असोसिएशनचे उपाध्यक्ष प्रकाश पटेल यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, तेलबियांचे मोठ्या प्रमाणावर उत्पादन होत असल्याने गेल्या वर्षीपासून शेंगदाणा तेलाच्या किमतीत कमालीची वाढ झाली होती. मात्र आता ही परिस्थिती बदलत असून किंमती कमी होत आहेत. पुढील काळात खाद्यतेलाच्या किमतींमध्ये आणखी घसरण होण्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे.
सध्याच्या बाजारपेठेतील परिस्थितीचे विश्लेषण केल्यास असे दिसून येते की, खाद्यतेलाच्या किमतींमध्ये वीस ते तीस रुपयांची घट झाली आहे. ही घट लक्षणीय असून यामुळे सर्वसामान्य कुटुंबांच्या स्वयंपाकघरातील खर्चावर अनुकूल परिणाम होणार आहे. विशेषतः महागाईच्या काळात ही बातमी गृहिणींसाठी दिलासादायक ठरणार आहे.
सरकारी पातळीवरूनही या संदर्भात महत्त्वाचे पाऊल उचलले गेले आहे. नुकत्याच जारी करण्यात आलेल्या सरकारी अधिसूचनेनुसार, खाद्यतेलाच्या किमतीत सहा टक्के घट होण्याची शक्यता व्यक्त करण्यात आली आहे.
या अधिसूचनेच्या पार्श्वभूमीवर अनेक प्रमुख खाद्यतेल कंपन्यांनी स्वयंपाकाच्या तेलाच्या किमतीत सहा टक्क्यांनी कपात करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या निर्णयामुळे स्थानिक पातळीवर खाद्यतेलाच्या दरात लवकरच बदल दिसून येण्याची शक्यता आहे.
2024 मध्ये खाद्यतेलाच्या किमतींमध्ये अधिक घसरण होण्याची अपेक्षा व्यक्त केली जात आहे. विशेषज्ञांच्या मते, या वर्षी खाद्य तेलाच्या किमती प्रति किलो 50 रुपयांनी कमी होण्याची शक्यता आहे. ही घट लक्षणीय असून यामुळे ग्राहकांना मोठा दिलासा मिळणार आहे.
या सर्व घडामोडींचा परिणाम आधीच दिसू लागला आहे. अनेक नामांकित खाद्यतेल कंपन्यांनी आपल्या उत्पादनांच्या किमती कमी करण्याचा निर्णय घेतला आहे. उदाहरणार्थ, फॉर्च्युन ब्रँडचे मालक ईडन चिल्मर यांनी आपल्या उत्पादनांच्या किमतीत 5 रुपये प्रति लीटरने कपात करण्याचा निर्णय घेतला आहे. तर जेमिनी ब्रँडचे मालक जेमिनी डबल आणि फॅट्स इंडिया यांनी 10 रुपये प्रति लीटरने किंमत कमी केली आहे. या निर्णयामुळे ग्राहकांना थेट फायदा होणार आहे.
अन्न आणि ग्राहक व्यवहार विभागानेही या संदर्भात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. विभागाने आपल्या सदस्यांना ग्राहकांच्या फायद्यासाठी खाद्यतेलांवरील एमआरपी कमी करण्याचा सल्ला दिला आहे. या सल्ल्यामुळे अधिकाधिक कंपन्या आपल्या उत्पादनांच्या किमती कमी करण्यास प्रोत्साहित होतील, असा विश्वास व्यक्त केला जात आहे.
खाद्यतेलाच्या किमतींमध्ये होत असलेली ही घट विविध प्रकारच्या तेलांना लागू होत आहे. सोयाबीन तेल, सूर्यफूल तेल आणि शेंगदाणा तेल या तीन प्रमुख खाद्यतेलांच्या किमतींमध्ये लक्षणीय घट झाली आहे. नवीन दरांनुसार, सोयाबीन तेलाची किंमत 2120 रुपये, सूर्यफूल तेलाची किंमत 2110 रुपये, तर शेंगदाणा तेलाची किंमत 2850 रुपये इतकी आहे. या नवीन किमती ग्राहकांसाठी आनंददायी आहेत.
खाद्यतेलाच्या किमतींमधील ही घट अनेक घटकांमुळे झाली आहे. यातील प्रमुख घटक म्हणजे तेलबियांचे वाढते उत्पादन. गेल्या काही वर्षांत तेलबियांच्या पिकांचे उत्पादन वाढले आहे, ज्यामुळे बाजारपेठेत तेलबियांचा पुरवठा वाढला आहे.
याचा थेट परिणाम खाद्यतेलाच्या किमतींवर झाला आहे. शिवाय, आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतही खाद्यतेलाच्या किमती स्थिर राहिल्या आहेत, ज्यामुळे स्थानिक बाजारपेठेतील किमतींवर अनुकूल परिणाम झाला आहे.
सरकारी धोरणांचाही या घटीत महत्त्वाचा वाटा आहे. केंद्र सरकारने गेल्या काही महिन्यांत खाद्यतेलाच्या आयातीवरील शुल्क कमी केले आहे, ज्यामुळे आयात करणाऱ्या कंपन्यांना दिलासा मिळाला आहे. याचा परिणाम म्हणून स्थानिक बाजारपेठेतील किमतींवर नियंत्रण येण्यास मदत झाली आहे. शिवाय, राज्य सरकारनेही खाद्यतेलाच्या किमतींवर लक्ष ठेवण्यासाठी विशेष यंत्रणा स्थापन केली आहे, ज्यामुळे अवाजवी किंमतवाढीवर आळा बसला आहे.
खाद्यतेलाच्या किमतींमधील ही घट केवळ ग्राहकांसाठीच नव्हे तर संपूर्ण अर्थव्यवस्थेसाठी फायदेशीर ठरणार आहे. खाद्यतेल हे दैनंदिन जीवनातील एक महत्त्वाचे घटक असल्याने, त्याच्या किमतींमधील घट थेट महागाई दरावर परिणाम करते.
यामुळे सर्वसाधारण किंमतपातळी नियंत्रणात राहण्यास मदत होते. शिवाय, खाद्यतेलावर आधारित उद्योगांनाही यामुळे फायदा होणार आहे. उदाहरणार्थ, बेकरी उत्पादने, तयार खाद्यपदार्थ यांसारख्या उद्योगांना यामुळे उत्पादन खर्च कमी करण्यास मदत होईल.
मात्र, या सकारात्मक चित्रासोबतच काही आव्हानेही आहेत. खाद्यतेलाच्या किमतींमधील ही घट कायम राहील की नाही, याबद्दल अनिश्चितता आहे. आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील उलाढाली, हवामान बदल, तेलबियांच्या पिकांवरील संभाव्य रोग यांसारख्या घटकांमुळे भविष्यात पुन्हा किंमतवाढ होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. त्यामुळे सरकार आणि संबंधित उद्योगांनी दीर्घकालीन धोरण आखणे गरजेचे आहे.
शेतकऱ्यांच्या हिताचेही संरक्षण करणे महत्त्वाचे आहे. खाद्यतेलाच्या किमती कमी झाल्यास त्याचा थेट परिणाम तेलबियांच्या किमतींवर होतो. यामुळे शेतकऱ्यांना योग्य भाव मिळणे आवश्यक आहे. सरकारने यासाठी किमान आधारभूत किंमत निश्चित करणे आणि खरेदी करणे यासारख्या उपाययोजना राबवणे गरजेचे आहे.
खाद्यतेलाच्या किमतींमधील ही घट ग्राहकांसाठी आनंददायी बातमी आहे. विशेषतः महागाईच्या झळा सोसत असलेल्या मध्यमवर्गीय कुटुंबांना यामुळे दिलासा मिळणार आहे. मात्र, ही घट कायम राहण्यासाठी सरकार, उद्योग आणि शेतकरी यांनी एकत्रितपणे प्रयत्न करणे गरजेचे आहे.